Danişmend emirlerinden Halifet Gazi adına yapılmıştır. Halifet Gazi Danişmend Beyliği’nin ortadan kalkmasının ardından Selçukluların hizmetine girmiş ve 1222 yılında Amasya valisi olmuştur. Daha sonra Erzurum Valiliği de yapan Gazi 1232 yılında bir sefer sırasında ölünce na’şı Amasya’ya getirilerek buradaki türbeye gömülmüştür.

      Kare kaideli, sekizgen gövdeli ve piramidal külahlı türbe iki katlıdır. Yapımında düzgün kesme taş kullanılan türbeye güney cephesindeki basık yay kemerli kapıdan girilir. Yapının sadece bu cephesi süslenmiş, diğer cepheler sade bırakılmıştır. Geometrik düzende işlenmiş zikzaklı bir dış bordür bu süslemelerin çerçevesini oluşturur. Kapı kemerinin üzerinde de yine zikzaklı bir motif bulunur. Kapı mukarnas bir niş içindedir. Kemer üzeri boşluklar ve dış kenarlarda içleri geometrik geçmeler ve yıldızlarla süslenmiş rozetler görülür.

      Cephenin üst kısmında ikiz kemerli bir pencere vardır. Sekizgen gövdenin batı cephesinde basık kemerli, doğu cephesinde yuvarlak kemerli birer pencere daha bulunur. Doğudaki pencere de yine üç sıra mukarnaslıdır. İçerisinde, mermerden bir lahit yer alır. Lahitin güneye bakan kısmında kıvrık boynuzlu birer koç kafası kabartması görülür. Bunlara dayanan kanatlı eroslar ve medusalarla süsleme devam eder. Lahit Roma dönemine ait bir eser olup burada ikinci kullanım görmüştür.

(Fotoğraf: Amasya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi)


(Fotoğraf: Amasya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi)


(Fotoğraf: Amasya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi)


(Fotoğraf: Amasya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi)


(Fotoğraf: Amasya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi)


(Fotoğraf: Amasya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi)